(TC西沙海战)

09/20/18

Home
HQ10 TrụcVớt
AnhHùng NguyễnThànhSắc
ThuỷThủĐoàn HQ-4
ChiếnThuật ĐầuChữ T
HìnhẢnh HQ4 HảiChiến HoàngSa
Trận HoàngSa Hồ Hải
Hải-Chiến theo Trung-Cộng
Diễn-Tiến Trận Hải-Chiến
TâySa HảiChiến
HQ16-HQ5 Bắn Nhau
QuanBinhTC HoàngSa1974
HQ5-Ră Ngũ
Đại-Tá Ngạc Ở Đâu
Bông Hồng Cho Nhựt-Tảo
Danh-Sách Tử-Sĩ Hoàng-Sa
TruyệnNựcCười MấyAnh SửaQuân-Sử
Lệnh TamBấtĐả-HứaThếHữu
AnhHùng BH NguyễnVănVượng
TưởngNiệm  AnhHùng NguyễnVănĐồng
Phạm Ngọc Đa AnhHùng Tử-Sĩ
TaoBanNuocKhong
VĩnhBiệt NguyênNhi
CáchNhìn LịchSử XâmLược
NgườiLínhGiàHQ4 NgôThếLong
NguyễnThượngLong-HảiChiến HoàngSa
VănTế 74 TửSĩ HảiChiến HoàngSa
Nhớ lại HCHS & SuyNgẫm
HànhQuân TrầnHưngĐạo47
Các ChiếnHạm VN&TC ThamChiến
TàiLiệuHQ4-TổngCụcCTCT
Bộ H́nh ChiếnTrường HQ-4
Pḥng-Tai của HQ-4
DanhSách CốThủ HoàngSa
Tổng-kết Hải-Chiến
TrươngVănLiêm-HQ5
Thư Người Giám-Lộ
T́m Hiểu Gerald Kosh
Tiểu-Sử Anh-Hùng Tử-Sĩ
Thư Bạn ĐồngMôn ChuVănAn
Anh-Hùng Vương-Thương
TrầnVănĐảm-AnhHùng&Nhà VôĐịch
Lố bịch kiểu Tàu phù
Hải-Chiến theo BùiThanh
AnhHùng BùiQuốcDanh
VũĐ́nhQuang-AnhHùngHảiPháo
Người AnhHùng HoàngSa
Thư HT PhạmTrọngQuỳnh
Văn Tế HoàngSa
Hồi Kư Của Ngườivề Từ HoaLục
VưongThếTuấn: HQ4 Xin Rút Lui
Những BàiCa HảiChiến HS
Thơ 32 Năm Kỷ-niệm
Giới Thiệu
BứcThư 15 Năm
Tựa
Thư Riêng Về Đơn-Vị
ToànTập
Tiểu Sử Vũ Hữu San
ChuyệnMột ConTàu
Gặp lại Niên-Trưởng NBT
24 Years After Naval Battle
TrùmMền HôXungPhong

 

 

Nhớ lại và suy ngẫm về vụ Hải Chiến Hoàng Sa (1974)
Vương Văn Bắc

 

Giới Thiệu: Ông Vương Văn Bắc (1927-2011) là một luật sư và Tổng trưởng Ngoại giao của Việt Nam Cộng ḥa vào những năm cuối cùng của quốc gia này. Vào đầu năm 1974 khi Trung Cộng mở cuộc gây hấn ở Quần đảo Hoàng Sa, tấn công lực lượng Hải quân Việt Nam Cộng ḥa ngày 11 tháng 1 đóng ở nhóm Nguyệt Thiềm; căn cứ trên đảo Hoàng Sa (Pattle) thất thủ. Ông xúc tiến soạn văn kiện Tuyên cáo chủ quyền VNCH năm 1974 trên hải đảo Trường Sa và Hoàng Sa”, “Tuyên cáo của Bộ Ngoại Giao VNCH về việc Trung Cộng xâm lược đảo Hoàng Sa năm 1974”, và “Bạch thư của VNCH” đầu năm 1975 lên án vụ chiếm đoạt trước công đàn quốc tế...

Đây là bài Cựu Ngoại Trưởng Vương Văn Bắc viết xong tại Paris ngày 2-4-2007. Một bản được thông báo ông Vũ Hữu San để tác giả này đăng tiếp nối theo một bài trước của Ông viết bằng Anh Ngữ (trong cuốn sách "Tài liệu Hải Chiến Hoàng Sa, 2004"}



Tuy biến cố lịch sử này xảy ra cách đây đă trên ba mươi năm, trận hải chiến Hoàng Sa (19.01.1974) vẫn c̣n để lại trong đầu óc tôi một ấn tượng đậm nét. Điều này dễ hiểu v́ ai c̣n tha thiết đến vận mệnh của tổ quốc quê hương mà không đau buồn, chừng nào c̣n một mảnh đất của ông cha để lại, dù nhỏ bé hay xa xôi đến đâu, vẫn bị ngoại bang chiếm cứ trái phép mà ḿnh chưa giành lại được. Riêng đối với tôi, cảm xúc ấy càng sâu đậm hơn v́ vụ Trung Cộng cưỡng chiếm Hoàng Sa xẩy ra ngay sau khi tôi được giao phó trách nhiệm điều khiển Bộ Ngoại Giao chưa đầy ba tháng (ngày 08.11.1973), nên vụ ấy đă là thử thách đầu tiên mà tôi phải đối phó trong chức vụ ngoại trưởng Việt Nam Cộng Ḥa (VNCH).
Sau đây tôi sẽ ghi lại sơ lược những chuyện tôi c̣n nhớ và những điều tôi suy ngẫm về biến cố Hoàng Sa. Làm công việc ấy, tôi sẽ cố gắng hoàn toàn tôn trọng sự thật. Thảng hoặc có điều ǵ thiếu sót hoặc sai lạc ít nhiều về chi tiết th́ cũng chỉ là v́ thiếu tài liệu tra cứu (tôi không đem theo ḿnh bản chính hay bản sao các văn kiện lưu trữ tại Bộ về vấn đề này), hoặc v́ trí nhớ đă suy giảm theo thời gian (tôi đă đến tuổi tám mươi).

1/ Phần đóng góp của Bộ Ngoại Giao
Trong thời kỳ sôi động đă chứng kiến vụ hải chiến Hoàng Sa, Bộ Ngoại Giao VNCH có đóng góp vào nỗ lực bảo vệ chủ quyền quốc gia và sự toàn vẹn lănh thổ của toàn quân toàn dân miền Nam hay không, và nếu có th́ dưới h́nh thức nào?
Để trả lời cho câu hỏi này, trước hết tôi cần minh xác là Bộ Ngoại Giao cũng như cá nhân tôi không hề được Tổng Thống hay quư vị Tổng Trưởng Quốc Pḥng, Tổng Tham Mưu Trưởng, Tư Lệnh binh chủng hoặc Tư Lệnh vùng tham khảo ư kiến hay thông báo diễn tiến về các vấn đề quân sự, các cuộc hành quân… Đây cũng là một điều tự nhiên và hợp lư v́ các nhân viên Bộ Ngoại Giao cũng như cá nhân tôi không có thẩm quyền pháp định hay kiến thức chuyên môn trong lănh vực này. Ngược lại, dĩ nhiên chúng tôi được tham khảo ư kiến và tŕnh bày đề nghị của ḿnh về khía cạnh quốc tế mà các vấn đề hay các hành động ấy có thể đặt ra. Chẳng hạn, trong vụ Hoàng Sa, Bộ Ngoại Giao đă đề nghị và dự thảo bản Tuyên Cáo ngày 14.02.1974 của Chính  Phủ VNCH nhằm khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, sau vụ xâm lược của Trung Quốc.
Tôi không nhớ có một phiên họp của Nội Các VNCH vào ngày 17.01.1974 hay không, nếu có th́ phiên họp ấy đă đề cập tới những vấn đề ǵ và đưa ra những quyết định nào liên quan đến vụ Hoàng Sa. Trái lại, tôi c̣n nhớ có tham dự một cuộc họp cấp cao ở miền duyên hải Trung Phần để thảo luận về vụ Hoàng Sa, sau khi quần đảo này đă bị Trung Cộng cưỡng đoạt. Tôi nhớ trong buổi họp này có mặt Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu, đại tướng Cao Văn Viên và mấy vị khác mà ngày nay tôi không c̣n nhớ rơ tính danh và chức vụ. Tôi c̣n nhớ một chi tiết qua phần tŕnh bầy của đại tướng Tổng Tham Mưu Trưởng: v́ khoảng cách quá xa giữa Đà Nẵng và quần đảo Hoàng Sa, máy bay của ta dù có trang bị thêm những bầu chứa nhiên liệu cũng chỉ có thể tác chiến trên vùng trời Hoàng Sa khoảng mười lăm phút mà thôi, do đó ta không thể cung cấp cho quân đổ bộ hay quân đồn trú của ta trên đảo một sự yểm trợ không lực hữu  hiệu. Tuy không có sự hiểu biết chuyên  môn về vấn đề, tôi cũng ư thức được là trong một cuộc chiến hiện đại, nếu không đem lại cho các lực lượng đổ bộ không-yểm đầy đủ th́ toan tính cho quân đổ bộ chiếm lại quần đảo Hoàng Sa sẽ chỉ là một hành động phiêu lưu vô vọng.
Trong phạm vi nhiệm vụ của ḿnh, Bộ Ngoại Giao đă góp phần vào cuộc tranh đấu của toàn dân Miền Nam Việt Nam để bảo vệ chủ quyền và sự toàn vẹn lănh thổ của quốc gia. Sự đóng góp ấy đă thể hiện dưới nhiều h́nh thức, trước cũng như sau ngày Trung Cộng cưỡng chiếm Hoàng Sa.

(a) Trước ngày 19.01.1974
- Ngày 11.01.1974, người phát ngôn Bộ Ngoại Giao Trung Cộng đột nhiên tuyên bố rằng quần đảo Tây Sa (chỉ quần đảo Hoàng Sa của ta) và quần đảo Nam Sa (chỉ quần đạo Trường Sa của ta) thuộc lănh thổ Trung Quốc.
Lời tuyên bố ngang ngược này không phải chỉ là một lời phát biểu bừa băi trong lúc bốc đồng mà chính là khởi điểm của mưu đồ thôn tính bằng vũ lực một phần lănh thổ của Việt Nam. Quả vậy, sau đó Trung Cộng đă cho một số tầu đánh cá có vũ trang xâm nhập hải phận Hoàng Sa và đổ bộ lên những ḥn đảo không có quân lực VNCH đồn trú.
- Ngay ngày hôm sau, 12.01.1974, với tư cách Ngoại Trưởng VNCH, tôi đă chính thức và cương quyết lên tiếng bác bỏ lời tuyên bố vô căn cứ của Bộ Ngoại Giao Trung Quốc và lên án hành động gây hấn của nước này.
- Ngày 16.01.1974, cũng với tư cách Ngoại Trưởng VNCH, tôi đă gửi công điệp cho ông Chủ Tịch Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc để lưu ư Hội Đồng Bảo An tới t́nh h́nh căng thẳng nghiêm trọng gây ra bởi lời tuyên bố ngang ngược và những hành vi trái phép của Trung Cộng trong vùng Hoàng Sa, có khả năng đe dọa ḥa b́nh và an ninh tại vùng này. Chính phủ VNCH yêu cầu Hội Đồng Bảo An LHQ ban bố mọi biện pháp thích nghi để cải thiện t́nh h́nh.

(b) Sau ngày 19.01.1974
- Ngày 19.01.1974, khi trận  hải chiến Hoàng Sa khởi diễn, dựa trên những tin tức đầu tiên nhận được, Bộ Ngoại Giao đă đưa ra tuyên cáo lên án ‘chánh sách bành trướng đế quốc mà Trung Cộng liên tục theo đuổi, đă được biểu lộ qua cuộc thôn tính Tây Tạng, cuộc xâm lăng Đại Hàn và Ấn Độ trước kia’ và ‘kêu gọi toàn thể các dân tộc yêu chuộng công lư và ḥa b́nh hăy cương quyết lên án các hành vi chiến tranh thô bạo… buộc Trung Cộng phải tức khắc chấm dứt các hành động nguy hiểm đó’. Bản tuyên cáo kết luận: “Trong suốt lịch sử, dân tộc Việt Nam đă đánh bại nhiều cuộc ngoại xâm. Ngày nay Chánh phủ và nhân dân Việt Nam Cộng Ḥa cũng nhất định bảo vệ sự toàn vẹn của lănh tổ quốc gia”(1).

---------------------

(1) Toàn văn bản Tuyên Cáo 015 / BNG / TTBC / TT có được đăng trong sách của Ô. Vũ Hữu San – Trần Đỗ Cẩm, ‘Tài Liệu Hải Chiến Hoàng Sa’, tr. 160, 161.

-----------------------
- Ngày 20.01.1974, khi chiến sự c̣n tiếp diễn trong vùng Hoàng Sa, tôi đă gửi công hàm cho ông Tổng Thư Kư Liên Hiệp Quốc để yêu cầu vị này, chiếu điều 99 Hiến Chương Liên Hiệp Quốc, lưu ư Hội Đồng Bảo An về t́nh h́nh nghiêm trọng gây ra bởi hành động xâm lược của Trung Cộng.
- Ngày 21.01.1974, Bộ Ngoại Giao VNCH đă gửi văn thư cho các quốc gia thành viên của Hội Nghị Quốc  Tế Paris về Việt Nam, trong đó có Trung Cộng (Hội Nghị này được dự liệu ở điều 19 của hiệp định Paris ngày 27.01.1974 về Chấm Dứt Chiến Tranh và Tái Lập Ḥa B́nh ở Việt Nam), để cảnh báo về hiểm họa gây ra bởi việc Trung Cộng dùng vũ lực xâm lược quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
- Cũng ngày 21.01.1974, tôi đă triệu tập một buổi họp các trưởng nhiệm sở của tất cả các sứ quán nước bạn ở Sài G̣n tại trụ sở Bộ Ngoại Giao, để tố cáo hành động xâm lược của Trung Cộng và yêu cầu các nước bạn của VNCH lên tiếng bầy tỏ thái độ và ban hành những biện pháp thích hợp trước biến cố này.(2)

---------------------------------

(2) Xin xem Vũ Hữu San – Trần Đỗ Cẩm, sách đă viện dẫn, tr. 214-216.
------------------------------
- Ngày 14.02.1974, Chính Phủ VNCH công bố một bản Tuyên Cáo, long trọng xác nhận chủ quyền của Việt Nam trên các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, khẳng định Việt Nam Cộng Ḥa sẽ tiếp tục đấu tranh để tái lập và bảo vệ chủ quyền của ḿnh trên những hải đảo ấy. Tuy vẫn sẵn sàng giải quyết mọi tranh chấp quốc tế bằng đường lối ôn ḥa, điều này không có nghĩa là Việt Nam chấp nhận từ bỏ chủ quyền của ḿnh trên một phần nào của lănh thổ quốc gia. Bản tuyên cáo này do Bộ Ngoại Giao đề xướng và dự thảo.
- Ngày 22.03.1974, với tư cách Ngoại Trưởng VNCH, tôi đă đến New York hội kiến với Tổng Thư Kư Liên Hiệp Quốc Kurt Waldheim tại trụ sở Liên Hiệp Quốc để tái xác định lập trường của VNCH về chủ quyền trên quần đảo Hoàng Sa.
- Tháng 6.1974, nhân dịp Liên Hiệp Quốc triệu tập Hội Nghị Quốc Tế về Luật Biển tại Caracas, thủ đô Venezuela (Nam Mỹ), tôi đă đích thân hướng dẫn phái đoàn VNCH đến tham dự hội nghị này, với chủ đích là xác định, trước một hội nghị quốc tế quan trọng, rằng Hoàng Sa và Trường Sa là phần bất khả phân ly của lănh thổ Việt Nam. Có lẽ họ cũng dự đoán được ư định của ta nên phái đoàn Trung Cộng đă rời bỏ pḥng hội nghị ra ngoài khi tôi bước lên diễn đàn để phát biểu, nhưng sự cố này cũng không ngăn cản được phái đoàn VNCH chính thức tŕnh bầy lập trường của ḿnh trước hội nghị luật biển Caracas.
- Giữa năm 1974, tôi đă cho lập tại Bộ Ngoại Giao một nhóm đặc trách soạn thảo Bạch Thư về Hoàng Sa – Trường Sa (White Paper on the Hoang Sa and Truong Sa islands) với nhiệm vụ thu thập và tŕnh bầy những chứng liệu chắc chắn để chứng minh chủ quyền không thể chối căi được của Việt Nam trên hai quần đảo này. Ấn bản Việt ngữ và Anh ngữ của công tŕnh này đă được Bộ Ngoại Giao phổ biến rộng răi để giúp các quốc gia và công luận trong thế giới biết rơ hơn những cơ sở chính đáng và đầy đủ tín lực chứng tỏ chủ quyền của ta trên các quần đảo này. Cuốn Bạch Thư này cũng sẽ là một tài liệu hữu ích và tiện dụng nhằm bênh vực lập trường của Việt Nam trong mọi thủ tục tố tụng hay trọng tài quốc tế mai hậu, về vấn đề chủ quyền trên các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
- Trong cấp thời, ngay sau khi trận hải chiến Hoàng Sa chấm dứt, Bộ Ngoại Giao VNCH đă tiến hành một cuộc vận động ngoại giao rộng răi trên trường quốc tế để gây áp lực buộc Trung Cộng trả lại tự do cho những binh sĩ hải quân, địa phương quân và những nhân viên dân chính của ta bị địch bắt giữ trái phép trong cuộc cưỡng chiếm Hoàng Sa. Cuộc vận động này đă đem lại kết quả mau chóng: ngày 17.02.1974, chưa đầy một tháng sau ngày bị chiếm cứ, Trung Cộng đă phải trao trả toàn thể bốn mươi tám tù binh VNCH cho Hội Hồng Thập Tự Quốc Tế để trả về Việt Nam Cộng Ḥa. Vụ bàn giao này đă diễn ra trên cầu biên giới giữa nhượng địa Hồng Kông và Hoa Lục. Vị trưởng nhiệm sở ngoại giao của Việt Nam Cộng Ḥa ở Hồng Kông đă có mặt để chào đón các chiến sĩ anh dũng khi họ vừa được trả tự do và sắp hồi hương.
Cũng nên nhận xét là những bản tuyên cáo, những văn thư, công hàm, những bài phát biểu để tố cáo xâm lược, xác định chủ quyền, nêu rơ quyết tâm giành lại phần lănh thổ quốc gia bị cưỡng đoạt phi pháp... không phải chỉ là những cử chỉ trống rỗng, những lời nói suông nhằm che đậy thất bại thực sự. Đó là những hành vi cần thiết, có giá trị và có hiệu lực bảo lưu chủ quyền của nước ta trên các hải đảo tranh chấp. Đó là những chứng tích không thể phủ nhận được, cho thấy rơ là khi Trung Cộng kéo quân đến chiếm Hoàng Sa, họ đă không phát hiện được một mảnh đất vô chủ, hoặc đă được Việt Nam ưng thuận nhượng dữ chủ quyền. Nếu các chiến sĩ của ta đă không chiến đấu can trường chống những kẻ đă ngang ngược xâm phạm bờ cơi của nước ta, nếu chính phủ ta đă lẳng lặng cam chịu th́ sau này chúng ta dựa vào đâu để chống lại lời biện bác của địch là chính Nhà Nước và nhân dân Việt Nam cũng không tin chắc ḿnh có chủ quyền thực sự trên quần đảo tranh chấp, và dẫu sao th́ cũng đă mặc nhiên chấp nhận sự kiện Trung Quốc tự nhận là chủ phần đất này.
Suy ngẫm về sự đóng góp của Bộ Ngoại Giao VNCH, tôi cũng đă có những nỗi băn khoăn, những cảm xúc trái ngược mà một vài vị sĩ quan Hải Quân VNCH đă biểu lộ khi bàn về trận hải chiến Hoàng Sa năm 1974. Một mặt các vị ấy tỏ ra tự hào (phản ứng này thực chính đáng) về cuộc chiến đấu dũng cảm và tinh thần phục vụ cao của đồng đội trong trận này, chứng tỏ họ xứng đáng là thừa kế của những bậc anh hùng đă từng ‘đoạt sáo Chương Dương độ, cầm hồ Hàm Tử quan’. Nhưng mặt khác, các vị ấy cũng cảm thấy bùi ngùi v́ nhận xét là rốt cuộc, quần đảo Hoàng Sa đă mất, nhiệm vụ bảo vệ Hoàng Sa đă không chu toàn.
Cũng như vậy, một mặt tôi cảm thấy phấn khởi và tự hào v́ thấy rằng, trong thời kỳ sôi động ấy, các anh chị em nhân viên Bộ Ngoại Giao, từ cấp chỉ huy đến cấp thừa hành, đă tận tụy phục vụ để hỗ trợ đắc lực và kịp thời cuộc đấu tranh chống ngoại xâm của nhân dân miền Nam Việt Nam. Nhưng mặt khác, tôi không khỏi đau buồn khi nhận thấy là mục đích tối hậu của cuộc vận động ngoại giao lớn rộng của ta đă không đạt được, mục đích ấy là dấy lên được trên chính trường và trong dư luận quốc tế một làn sóng chống đối và lên án Trung Cộng cưỡng chiếm Hoàng Sa, khiến cho họ phải chùn bước rút quân, trả lại quần đảo ấy cho chân chính sở hữu chủ là Việt Nam. Có thể cuộc vận động ngoại giao của chúng ta đă gặt được một vài kết quả cục bộ, như là làm cho Trung Cộng phải sớm trả lại tự do cho những người Việt bị họ giữ trái phép, đồng thời phải tạm ngưng bước chân xâm lăng trên Biển Đông. Nhưng sự thật chua chát vẫn là Hoàng Sa bị cướp mất năm 1974 và chưa được trả lại.
Sự trạng này gợi lên một câu hỏi: thất bại ấy v́ đâu? v́ thời thế quá bất lợi cho ta đến nỗi sức người không vượt nổi trợ lực, hay chỉ v́ chúng ta thua tài kém trí?

2/ Thời thế bất lợi
Bàn về những khó khăn gặp phải trong công cuộc bảo vệ và khôi phục chủ quyền của nước ta trên quần đảo Hoàng Sa, hầu hết mọi người đều đồng ư là bối cảnh quốc tế đă trở nên bất lợi cho Việt Nam Cộng Ḥa, chủ yếu là do sự xích lại gần nhau giữa Trung Cộng và Hoa Kỳ sau chuyến viếng thăm Trung Hoa của Tổng Thống Nixon năm 1972. Điều này đúng nhưng chưa đủ. Ta cần phân tích sâu xa hơn t́nh h́nh thế giới và Việt Nam vào thời kỳ đầu thập kỷ 1970, nhiên hậu mới có được một ư niệm chính xác hơn về mức độ của những trở lực mà VNCH gặp phải trên đường đi đ̣i công lư về vụ Hoàng Sa.

(a) Bối cảnh quốc tế
Một sự kiện đáng để ư là, ba tháng trước khi cuộc tranh chấp Hoàng Sa bùng nổ (19.01.1974), một cuộc chiến tranh ngắn ngủi nhưng ác liệt đă xẩy ra ở vùng Trung Đông. Đó là cuộc chiến tranh Yom Kippour, khởi đầu với vụ quân đội Ai Cập (Egypte) bất thần tấn công quân đội Israel ở vùng kênh đào Suez, ngày 06.10.1973, trong lúc Do Thái đang cử hành lễ Yom Kippour. Ba ngày sau đó, liên quân Syrie, Irak và Jordanie tấn công Israel trên mặt trận đồi Golan. T́nh h́nh trở nên cực kỳ nghiêm trọng sau khi Liên Xô tiếp tế nhiều vũ khí hiện đại cho các nước Ả Rập tham chiến và Hoa Kỳ hỏa tốc tiếp tế vơ khí cho Israel. Như đổ dầu vào lửa, các quốc gia Ả Rập có chân trong tổ chức các quốc gia xuất cảng dầu lửa (O.P.E.C hay O.P.E.P) nhóm họp tại Koweit ngày 17.10.1973 quyết định giảm đáng kể mức khai thác dầu hỏa, đồng thời giảm số lượng dầu xuất khẩu sang các nước Tây Âu và Hoa Kỳ. Cuộc khủng hoảng gây ra bởi cuộc chiến tranh Yom Kippour trầm trọng đến mức tổng thống Hoa Kỳ Nixon đă phải đặt các lực lượng vũ trang nguyên tử của Mỹ vào t́nh trạng báo động. Nhờ có thương thuyết trực tiếp giữa Liên Xô và Hoa Kỳ, một quyết nghị hưu chiến đă được biểu quyết tại Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc vào cuối tháng 10.1974, rồi một lực lượng mũ xanh do Liên Hiệp Quốc tập hợp đă được gửi tới chiến địa để kiểm soát t́nh h́nh vẫn căng thẳng và chiến sự có thể bùng lên bất cứ lúc nào. Hơn nữa, quyết định của các nước Ả Rập trong O.P.E.C hạn chế sản xuất và xuất khẩu dầu lửa đă đẩy thế giới đi vào một cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng. Trong t́nh trạng dầu sôi lửa bỏng ấy, thử hỏi làm sao có thể thuyết phục các nước Tây Phương và các nước trong thế giới đệ tam chú mục đến một cuộc tranh chấp về một quần đảo nhỏ ở Biển Đông và kiên quyến đ̣i kẻ xâm lăng phải rút khỏi nơi đó, nhất là khi kẻ xâm lăng này lại là một nước lớn mạnh?

(b) Bối cảnh quốc nội

Theo thiển ư của tôi, một trở lực c̣n to tát hơn cả trở lực gây ra bởi t́nh trạng thế giới bất ổn định sau cuộc chiến tranh Yom Kippour ở Trung Đông, đó là t́nh trạng chia rẽ ở Việt Nam vào thời kỳ hải chiến Hoàng Sa.
Thực vậy, lịch sử nước ta cho thấy rằng tuy luôn luôn có xu thế bành trướng lănh thổ và ảnh hưởng về phía Nam, Trung Quốc vẫn phải ngưng chân hay lui bước khi dân tộc ta đoàn kết chặt chẽ. Trong quá khứ, sau khi Thoát Hoan trốn chạy về Tàu hay sau khi Tôn Sĩ Nghị lội sông tháo lui, khởi thủy triều đ́nh Trung Hoa cũng dự tính xua quân sang xâm lược Việt Nam lần nữa, nhưng sau lại bỏ ư định đó và nhận lời cầu ḥa v́ ngại phải đụng độ một lần nữa với khí thế Diên Hồng, với khối đoàn kết keo sơn của toàn dân Việt Nam. Từ những kinh nghiệm ấy, ta có thể suy ra rằng muốn làm nản ḷng hay đánh bại một cuộc xâm lăng lănh thổ Việt Nam phát xuất từ phương Bắc, điều kiện cần thiết đầu tiên là dân tộc Việt Nam phải tạo thành một khối rắn chắc, phát huy một ư chí chung là đồng ḷng chống ngoại xâm.
Điều kiện thiết yếu này đă vắng bóng một cách tuyệt vọng khi xẩy ra vụ Hoàng Sa. Chính quyền cộng sản Hà Nội đă hoàn toàn giữ im lặng và bất động khi Trung Cộng tung ra huyền thoại về chủ quyền của họ trên quần đảo Hoàng Sa cũng như khi Trung Cộng ngang nhiên dùng vũ lực cướp đoạt quần đảo. Hà Nội đă không nói một lời ủng hộ nào, hay phác họa một cử chỉ nào để yểm trợ Việt Nam Cộng Ḥa trong nỗ lực phải đối, chống trả bọn xâm lăng nước ngoài và yêu sách chúng phải hoàn trả Hoàng Sa cho Việt Nam. Thái độ bàng quan tiêu cực ấy dĩ nhiên đă làm cho bọn xâm lược vững ḷng hơn để tiếp tục hành động trái phép, cũng như đă triệt tiêu phần lớn tín lực và hiệu quả của những điều khẳng quyết của Việt Nam Cộng Ḥa, theo đó quần đảo Hoàng Sa chính thức thuộc chủ quyền của ḿnh và toàn dân Việt Nam kiên quyết bảo vệ chủ quyền này.
Không phải chúng ta không ư thức được nhược điểm ấy, hay không hiểu rằng tiếng nói của chúng ta trên trường quốc tế sẽ được để ư nhiều hơn nếu ta chứng minh được là, bất luận những trục trặc khó khăn c̣n gặp phải trong quá tŕnh thi hành Hiệp Định Paris 27.01.1973 về Chấm Dứt Chiến Tranh và Tái Lập Ḥa B́nh ở Việt Nam, hai miền Nam Bắc vẫn có thể ngồi với nhau thương nghị để cùng lo liệu về những quyền lợi cơ bản của đất nước Việt Nam. Quả vậy, đă ba lần trong năm 1974, với tư cách Ngoại trưởng Việt Nam Cộng Ḥa, tôi đă đề nghị đến gặp Bộ Trưởng Ngoại Giao của chính quyền Hà Nội để cùng thảo luận về những vấn đề đất nước, trong cuộc họp báo ngày 26.02.1974 tại Trụ sở Bộ Ngoại Giao ở Sài G̣n, trong một cuộc họp báo ngày 16.05.1974 cũng ở Sài G̣n, và sau hết vào ngày 20.07.1974, nhân dịp đưa ra bản tuyên cáo kỷ niệm ngày chia đôi đất nước. Cả ba lần đó, Hà Nội đều làm ngơ không đáp ứng tích cực, chắc v́ họ tin vào đường lối chinh phục miền Nam bằng bạo lực, không kể ǵ đến Hiệp Định Paris. Trong hoàn cảnh ấy, Trung Cộng không có cớ ǵ để e ngại và thế giới không có lư do ǵ để tin chắc là nhân dân Việt Nam, muôn người như một, cương quyết đứng lên chống lại những kẻ ḍm ngó các quần đảo trong Biển Đông thuộc lănh thổ của Việt Nam.

(c) Cơ chế quốc tế bất lợi cho ta
Môt trở lực đáng kể khác cho sự thỏa măn nguyện vọng chính đáng của Việt Nam về vấn đề Hoàng Sa là, trong hiện trạng của các cơ quan quốc tế có thẩm quyền và nhiệm vụ giải quyết những vụ tranh chấp lănh thổ, đơn khiếu nại của Việt Nam Cộng Ḥa chống Trung Quốc về vụ Hoàng Sa rất ít hy vọng thụ lư và phán xét.
Cơ quan đầu tiên được mọi người nghĩ đến là Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc. Thực vậy Hội Đồng Bảo An là cơ quan Liên Hiệp Quốc có trách nhiệm duy tŕ an ninh và ḥa b́nh quốc tế, mà vụ Trung Cộng xâm chiếm quần đảo Hoàng Sa có thể được xem như một hành động đe dọa an ninh và ḥa b́nh trên thế giới. Do đó, Hội Đồng Bảo An có thẩm quyền biểu quyết những biện pháp chế tài (sanctions) và đ̣i các quốc gia hội viên Liên Hiệp Quốc thi hành những biện pháp ấy chống với quốc gia bị xác định là đe dọa ḥa b́nh hoặc đă có hành vi xâm lược (điều 39 Hiến Chương Liên Hiệp Quốc). Tuy nhiên, v́ Trung Quốc là một trong năm quốc gia hội viên thường trực có quyền phủ quyết tại Hội Đồng Bảo An nên không có triển vọng là cơ quan này biểu quyết như vậy chống Trung Quốc.
Cũng không có triển vọng là Ṭa Án Quốc Tế (International Court of Justice) sẽ thụ lư đơn kiện của Việt Nam Cộng Ḥa chống Trung Cộng. Điều này không liên quan ǵ đến sự kiện VNCH chỉ là “quan sát viên” chứ không phải “thành viên thực thụ” của Liên Hiệp Quốc, mà chỉ v́ thủ tục được áp dụng trước Ṭa Án Quốc Tế, theo đó Ṭa này chỉ thụ lư vụ tranh chấp nếu quốc gia bị cáo minh thị chấp thuận sự xét xử ấy.(3)
Ngay cả trong trường hợp vạn nhất hồ sơ vụ tranh chấp Hoàng Sa được chuyển sang Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc để biểu quyết, ta cũng rất ít có hy vọng t́m thấy ở đó một đa số áp đảo để lên án Trung Cộng xâm lăng, căn cứ trên những thực tại ghi trong phần ‘Bối Cảnh Quốc Tế’ ở trên, căn cứ trên sự kiện là theo kết quả cuộc biểu quyết tại Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc chấp nhận cho Trung Cộng gia nhập Liên Hiệp Quốc thay thế cho Trung Hoa Quốc Gia với 76 phiếu thuận, 36 phiếu chống và 17 phiếu trắng ngày 26.10.1971, mới khoảng hơn hai năm trước ngày hải chiến Hoàng Sa. Với vị thế thuận lợi ấy, Trung Cộng không có lư do lo sợ là họ sẽ bị Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc biểu quyết, với đa số cần thiết, lên án và trừng phạt họ về vụ Hoàng Sa.

3/ Thái độ của Hoa Kỳ về vụ Hoàng Sa

Như đă tŕnh bày trên đây, trong phần viết về sự đóng góp của Bộ Ngoại Giao, sau khi Trung Cộng xâm nhập hải phận Hoàng Sa và có hành động gây hấn để xâm phạm chủ quyền của ta trong vùng này, chúng ta đă tố cáo những hành vi phi pháp ấy và kêu gọi sự hỗ trợ để chống lại cuộc xâm lược ấy với Liên Hiệp Quốc và các quốc gia thân hữu, trong đó có Hoa Kỳ nhưng không phải chỉ có Hoa Kỳ.
Phản ứng của Hoa Kỳ đă rơ ràng. Trước hết qua đường lối liên lạc ngoại giao, sau đó qua những lời tuyên bố chính thức của Bộ Ngoại Giao Mỹ, Hoa Kỳ cho hay rằng họ không muốn dính dáng vào một vụ tranh chấp có nguồn gốc khá phức tạp trong lịch sử; họ cầu mong giữa đôi bên có được sự dàn xếp ḥa b́nh. Nói rơ hơn, Hoa Kỳ không muốn can thiệp vào vụ này, không muốn đứng hẳn vào một bên để chống lại bên kia.
Những lư do đă thúc đẩy Hoa Kỳ chọn lựa thái độ ấy, theo ư tôi, là những lư do sau đây:
- Khi kư kết Hiệp Định Paris ngày 27.01.1973 về Chấm Dứt Chiến Tranh và Tái Lập Ḥa B́nh ở Việt Nam, chính phủ Hoa Kỳ đă dứt khoát lựa chọn đường lối giải kết ở Việt Nam nên không muốn v́ vụ Hoàng Sa mà lại phải can thiệp trở lại ở đây. Một vụ đảo ngược chính sách bất thần như vậy có khả năng làm cho chính quyền gặp nhiều khó khăn tại Quốc Hội, trong dư luận quần chúng và với các nước đồng minh.
- Sau chuyến công du của Tổng Thống Nixon sang Trung Quốc năm 1972, Trung Quốc đă trở thành ‘đồng minh khách quan’ của Hoa Kỳ để ḱm chân và chống lại Liên Xô. Hoa Kỳ không muốn mối quan hệ chiến lược hệ trọng này bị rạn nứt hay bị đứt đoạn v́ vụ Hoàng Sa.
- Như đă tŕnh bày trong phần ‘Bối Cảnh Quốc Tế’, cuộc chiến tranh Yom Kippour hồi tháng 10 năm 1973 đă gây ra một t́nh trạng căng thẳng rất nguy hiểm tại Trung Đông và một cuộc khủng hoảng kinh tế trầm trọng trên thế giới. Chúng ta đều biết tầm quan trọng hàng đầu của vùng Trung Đông đối với Hoa Kỳ, về các mặt kinh tế, chính trị, chiến lược. Bởi vậy, trong thời kỳ hậu Yom Kippour, Hoa Kỳ không thể tự cho phép ḿnh phân tán mỏng lực lượng quân sự của ḿnh trên nhiều điểm nóng trên thế giới. Do đó, họ muốn tránh một cuộc đương đầu với Trung Quốc trong vùng Thái B́nh Dương về vụ Hoàng Sa.
Tôi thấy mấy lư do quan trọng ấy cũng đủ làm ta hiểu tại sao Hoa Kỳ đă lựa chọn thái độ bàng quan trước vụ tranh chấp Hoàng Sa giữa Trung Quốc và ta, khỏi cần phải đề cập đến giả thuyết là đă có một thỏa ước ngầm giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc để nước này mặc sức làm mưa làm gió trong vùng Biển Đông. Cũng cần xác minh rằng trên đây là một cố gắng phân tích khách quan để hiểu tại sao Hoa Kỳ có thái độ ‘người dưng’ trong vụ Hoàng Sa, chứ không hàm ư bênh vực hoặc chê bai. Nếu có nghĩ ngợi th́ cũng chỉ là nhớ đến một câu nói bất hủ của một chính khách Pháp: “Một nước lớn không có bạn thân mà chỉ có những quyền lợi”.

4/ Về câu chuyện nổ súng mà mất đảo
Có dư luận cho rằng, mặc dù bị Trung Cộng khiêu khích, nếu chùng ta không đánh th́ t́nh h́nh Hoàng Sa vẫn chưa ngă ngũ và Trung Cộng vẫn không chiếm trọn quần đảo Hoàng Sa.
Bản tính tôi ưa bàn về những chuyện có thực, những lư luận có căn cứ trên những sự kiện có thực, chứ không muốn luận bàn về những giả thuyết và những phỏng đoán vô bằng. Tôi có bị ảnh hưởng của câu châm biếm phổ thông của dân Pháp: “Với những chữ ‘nếu’ người ta có thể bỏ thủ đô Paris vào trong một cái lọ”.
Tuy nhiên, tôi thiển nghĩ giả thuyết nhắc lại trên đây không đứng vững nếu ta để ư đến mấy nhận xét theo lương tri thông thường sau đây:
- Không phải v́ con đà điểu chúi đầu xuống cát để khỏi trông thấy, nghe thấy nữa mà nguy hiểm sẽ tan biến đi. Như lời một chính khách Mỹ mà đời sống bị đe dọa đă nói: “Làm ǵ có an ninh trong sự lủi trốn?”. Nếu hồi tháng 1 năm 1974, Hải Quân của ta không nổ súng trước sự xâm lăng trắng trợn của đối phương mà lại lẳng lặng rút đi th́ điều đó chắc sẽ có hậu quả khuyến khích Trung Cộng xúc tiến việc thôn tính các hải đảo c̣n lại của ta ở Biển Đông v́ không gặp chống đối, hơn là thúc giục họ giữ nguyên hiện trạng.
- Trung Cộng đánh chiếm Hoàng Sa (rồi Trường Sa về sau này) hẳn là theo một kế hoạch đă soạn thảo từ lâu và ở cấp cao nhất, nhằm biến vùng Biển Đông thành một thứ ‘biển nhà, ao nhà’ (Mare Nostrum), chứ không thể là kết quả của một phút bốc đồng, trong một cơn phẫn nộ nhất thời. Giả thuyết sau trái với những nhận xét kinh nghiệm của ta về bản tính của người Hán tộc: họ thường mưu trí, tính toán, chứ không phải là thứ người nông nổi, bốc đồng.
- Nếu quả thực Trung Cộng giận dữ v́ Hải Quân ta nổ súng sáng ngày 19.01.1974 đến mức xâm chiếm ngay, không nghĩ ngợi, toàn bộ quần đảo Hoàng Sa th́ trong cơn giận dữ ấy, họ đă hạ sát ngay những người Việt bị bắt làm tù binh, hay ít ra cũng giam cầm họ lâu ngày và mở ra những vụ án để hài tội chứ không đời nào lại phóng thích ngay sau vài ba tuần lễ.
- Không thể nói rằng chính quyền cộng sản Hà Nội đă có thái độ khiêu khích Trung Cộng hay đă luôn biểu lộ thái độ đối kháng với Trung Cộng. Không ai nói là chiến hạm của chính quyền Hà Nội đă nổ súng trước, bắn vào hạm đội Trung Cộng. Vậy mà thái độ ḥa hoăn, nhường nhịn ấy không ngăn cản Trung Cộng đầu năm 1988 đưa hải quân xuống chiếm cứ một số hải đảo trong quần đảo Trường Sa.(4)
Những nhận xét trên đây cho ta nghĩ là sự kiện Hải Quân Việt Nam Cộng Ḥa đă khai hỏa ở Hoàng Sa ngày 19.01.1974 không phải là nguồn gốc của vụ Trung Cộng quyết định chiếm trọn quần đảo này.

5/ Có hy vọng khôi phục chủ quyền trên đảo Hoàng Sa không?
Bài học mà chúng ta có thể rút ra từ kinh nghiệm Hoàng Sa 1974, theo thiển ư của tôi, gồm hai mặt, như mặt phải mặt trái của một đồng tiền:
- Trong công cuộc bảo vệ những quyền lợi sống c̣n của đất nước, chúng ta không thể trông cậy ở người ngoài mà chỉ có thể trông chờ ở chính ḿnh. Thế giới biến chuyển không ngừng, các cuộc liên minh quốc tế luôn đổi thay theo quyền lợi riêng ở mỗi quốc gia. V́ thế ta không thể ỷ lại vào bên ngoài mà chỉ nên trông cậy ở ḿnh. Như lời của một vị cách mệnh lăo thành đă nói: “Trông chờ ở người ngoài là chết” (vọng ngoại tắc tử).
- Nói về chuyện trông cậy ở chính ḿnh, chúng ta nên nhớ là nước ta không có đất rộng mênh mông, không có tài nguyên vô tận, không có biên thùy hiểm trở chẳng thể vượt qua. Sức mạnh của chúng ta chỉ t́m thấy ở bàn tay và khối óc của người dân. V́ vậy chúng ta chỉ mạnh khi dân chúng ta hợp thành một khối đoàn kết vững vàng, tuy bao gồm nhiều sắc thái khác nhau nhưng tất cả cùng chung một ư chí sắt đá bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lănh thổ. Điều này giả thiết một chính quyền thực sự của dân, do dân, v́ dân, không để chỗ cho chuyên quyền độc đoán.
Vận nước nào cũng có khi thăng khi trầm, quốc gia nào cũng có lúc suy lúc thịnh. Khi thời cơ đă trở nên thuận lợi cho Việt Nam, chúng ta có thể đặt lại vấn đề chủ quyền trên quần đảo Hoàng Sa với Trung Quốc và đ̣i họ trả lại quần đảo này cho Việt Nam, hoặc qua thương thuyết tay đôi, hoặc qua một phán quyết trọng tài hay tài phán quốc tế, hoặc do sự tranh đấu can trường và bền bỉ của quân dân Việt Nam.
Ngày 15.05.1974, trong dịp điều trần về chính sách ngoại giao Việt Nam Cộng Ḥa trước Ủy Ban Ngoại Giao và Thông Tin, Thượng Viện VNCH, về vấn đề Hoàng Sa, tôi đă kết luận: “Vụ Hoàng Sa nhất định chưa là chấm dứt”.
Ba mươi ba năm sau, khi viết những ḍng này, tôi vẫn nghĩ như vậy.

Paris, ngày 02.04.2007

Vương Văn Bắc


Chú thích:

(1) Toàn văn bản Tuyên Cáo 015 / BNG / TTBC / TT có được đăng trong sách của Ô. Vũ Hữu San – Trần Đỗ Cẩm, ‘Tài Liệu Hải Chiến Hoàng Sa’, tr. 160, 161.
(2) Xin xem Vũ Hữu San – Trần Đỗ Cẩm, sách đă viện dẫn, tr. 214-216.
(3) Xin xem “Encyclopedia Britannica’, ‘International Court of Justice’: States which have not accepted compulsory jurisdiction may not be sued without their consent.
(4) Xin xem sách ‘Cộng Sản Trên Đất Việt’ quyển II, tr. 356, tác giả GS Nguyễn Văn Canh, Kiến Quốc Phát Hành 2002.

 

 

Home | HQ10 TrụcVớt | AnhHùng NguyễnThànhSắc | ThuỷThủĐoàn HQ-4 | ChiếnThuật ĐầuChữ T | HìnhẢnh HQ4 HảiChiến HoàngSa | Trận HoàngSa Hồ Hải | Hải-Chiến theo Trung-Cộng | Diễn-Tiến Trận Hải-Chiến | TâySa HảiChiến | HQ16-HQ5 Bắn Nhau | QuanBinhTC HoàngSa1974 | HQ5-Ră Ngũ | Đại-Tá Ngạc Ở Đâu | Bông Hồng Cho Nhựt-Tảo | Danh-Sách Tử-Sĩ Hoàng-Sa | TruyệnNựcCười MấyAnh SửaQuân-Sử | Lệnh TamBấtĐả-HứaThếHữu | AnhHùng BH NguyễnVănVượng | TưởngNiệm  AnhHùng NguyễnVănĐồng | Phạm Ngọc Đa AnhHùng Tử-Sĩ | TaoBanNuocKhong | VĩnhBiệt NguyênNhi | CáchNhìn LịchSử XâmLược | NgườiLínhGiàHQ4 NgôThếLong | NguyễnThượngLong-HảiChiến HoàngSa | VănTế 74 TửSĩ HảiChiến HoàngSa | Nhớ lại HCHS & SuyNgẫm | HànhQuân TrầnHưngĐạo47 | Các ChiếnHạm VN&TC ThamChiến | TàiLiệuHQ4-TổngCụcCTCT | Bộ H́nh ChiếnTrường HQ-4 | Pḥng-Tai của HQ-4 | DanhSách CốThủ HoàngSa | Tổng-kết Hải-Chiến | TrươngVănLiêm-HQ5 | Thư Người Giám-Lộ | T́m Hiểu Gerald Kosh | Tiểu-Sử Anh-Hùng Tử-Sĩ | Thư Bạn ĐồngMôn ChuVănAn | Anh-Hùng Vương-Thương | TrầnVănĐảm-AnhHùng&Nhà VôĐịch | Lố bịch kiểu Tàu phù | Hải-Chiến theo BùiThanh | AnhHùng BùiQuốcDanh | VũĐ́nhQuang-AnhHùngHảiPháo | Người AnhHùng HoàngSa | Thư HT PhạmTrọngQuỳnh | Văn Tế HoàngSa | Hồi Kư Của Ngườivề Từ HoaLục | VưongThếTuấn: HQ4 Xin Rút Lui | Những BàiCa HảiChiến HS | Thơ 32 Năm Kỷ-niệm | Giới Thiệu | BứcThư 15 Năm | Tựa | Thư Riêng Về Đơn-Vị | ToànTập | Tiểu Sử Vũ Hữu San | ChuyệnMột ConTàu | Gặp lại Niên-Trưởng NBT | 24 Years After Naval Battle | TrùmMền HôXungPhong

This site was last updated 05/06/18